گفتگو با دكتر نادر دركی

خداحافظی با فست فودها چندان سخت نیست

غذاهای آماده یا فست فودها (fast food) حالا جزء لاینفك برنامه غذایی روزانه اغلب ما شده اند.fastfood غذاهایی كه دیگر احتیاج نیست چند ساعت در آشپزخانه وقت گذاشت و آنها را تهیه كرد. شاید به اندازه نصف وقتی كه برای خوردن چنین غذاهایی صرف می كنیم، برای تهیه و پختشان زمان نگذاریم، انواع فست فودها كه در رستوران، اغذیه فروشی ها و ... با رنگ و لعاب مشتری پسند برای یك وعده غذایی یا بیشتر در روز برای آنهایی كه حتی وقت ندارند سرشان را بخارانند، تهیه و روی میز آدمهای گرسنه قرار می گیرند تا سیرشان كنند؛ اما اگر وجه مثبت سریع آماده شدن را كنار بگذاریم فست فود ها كه با گوشت های فرآوری شده تهیه می شوند ( كالباس ، سوسیس ، همبرگر ، ‌سیب زمینی سرخ كرده و ...) در ظاهر شیك،‌متنوع و خوشمزه شان، باطن بیماری دارند كه اگر بخواهیم در هفته چندین وعده غذایی را به خوردن فست فودها اختصاص دهیم باید از همان موقع كه به خوردن این غذاها وابسته شده ایم به سلامتی مان هم شك كنیم.

فست فود ها از نظر ارزش غذایی در چه جایگاهی قرار دارند و چه مشكلاتی را برای مصرف كننده ایجاد می كنند؟ 

در تهیه اكثر فست فودها از سوسیس، كالباس و یا سیب زمینی سرخ كرده استفاده می شود و با توجه به افزودن مواد معطر و ادویه جات كه طعم و مزه ای متفاوت به آنها می دهد در واقع از نظر ارزش غذایی در مراحل پایین رده بدنی مواد غذایی قرار دارند. اغلب گوشت های فرآوری شده (سوسیس،‌كالباس و ...) دارای پروانه بهداشتی هستند اما در فرمولاسیون این مواد فرآورده های غذایی از موادی استفاده می شود كه مضر هستند؛ رنگ دهنده ها، ‌ادویه جات،‌روغن و ... تركیباتی هستند كه باعث بروز عوارض شدیدی در بدن می شوند كه به طور اختصار به آنها اشاره می شود.

رنگ دهنده ها

در بعضی از سوسیس و كالباس ها از نیتریت به عنوان رنگ دهنده استفاده می شود كه این ماده باعث ایجاد سرطان سیستم گوارشی در بدن می شود كه از یك حد مصرف آن ممنوع می باشد؛ اما از اكثر فرآورده های گوشتی (سوسیس،‌كالباس و ‌همبرگر) كه قیمت ارزانی دارند، نمی توان به عنوان جایگزین گوشت استفاده كرد؛ گوشتی كه در این مواد استفاده می شود، كیفیت پایینی دارد كه از پروتئین های غیر حیوانی هستند كه با استفاده از پودر سیر، ادویه و فلفل به این قبیل گوشت ها، رنگ ، بو و طعم غیر طبیعی می دهند تا به یك محصول خوب تبدیل شوند؛ اما در واقع این طور نیست و از مواد اولیه ناسالم تهیه شده اند.

ادویه های استفاده شده در گوشت های فرآوری شده چه مضراتی برای سلامتی بدن در بردارند؟

ادویه های استفاده شده در این مواد غذایی باعث ایجاد حساسیت شدید در بعضی افراد می شوند؛ به طور مثال بعضی مواقع افراد كه از ادویه های هندی كه با نحوه مصرف آنها آشنا نیستند، از این نوع ادویه ها استفاده می كنند كه باعث اسپاسم حنجره می شود. همچنین بچه ها كه فست فود ها را بسیار دوست دارند مصرف سوسیس و كالباس باعث حساسیت شدید پوستی در بچه ها می شود و پوست شان حالت كهیر پیدا می كند و لوله گوارش آنها هم تحت تاثیر این ادویه ها قرار می گیرد و مشكلاتی را برای شان ایجاد می كند. بعضی ادویه ها هم باعث تحریك معده می شوند كه ناراحتی های گوارشی را در پی دارند و حتی منجر به زخم معده می شود؛ به طور نمونه فلفل سبز تازه با اینكه تند هست اما هیچ عارضه ای برای معده ندارد ولی ادویه هایی كه در فراورده های گوشتی استفاده می شود بسیار عوارض شدیدی را در پی دارند و سلامت بدن را در معرض خطر قرار می دهند.

روغن های به كار رفته در فست فود ها چگونه سلامت بدن را تهدید می كنند؟

چربی و روغن هایی كه در این مواد غذایی استفاده می شود، بسیار چاق كننده هستند، چاقی كه با كمبود مواد مغذی طبیعی همراه هست، فست فودها را می خوریم تا سیر شویم. افراد جامعه باید به عنوان تنقل به این مواد نگاه كنند نه به عنوان یك ماده غذایی سالم. انواع فست فودها در سرخ كردنشان از روغن های اشباع استفاده می شود كه بسیار چاق كننده هستند و فردی كه به عنوان غذای اصلی از آنها استفاده می كند به افزایش وزن بی دلیل و افزایش كلسترول مبتلا می شود كه عوارض شدیدی در پی دارد.
در حال حاضر در اغلب كشورها تولید كننده های فست فود را مجبور كرده اند كه به تولید فست فود سالم رو بیاورند و مقدار كالری غذاهای سریع را تحت كنترل درآورده اند كه هر وعده نباید بیش از نیاز روزانه كالری داشته باشد و باعث چاقی نشود؛ به طور مثال سالاد بدون روغن و چربی در سبد فست فود ها قرار داده اند. چربی های مصنوعی و اشباع كه بسیار مضر هستند، بیماری های گوارشی، قلبی و عروقی را در پی دارند.

اگر برای سرخ كردن فست فودها از روغن مخصوص استفاده شود آیا باز هم عوارض مصرف روغن ها وجود دارد؟

یكی از مضرات فست فود ها،‌سرخ شدن نشاسته در روغن است؛ هر هیدروكربنی كه در روغن سرخ شود، حال هر روغنی باشد ایجاد پلی آكریل می كند كه ماده ای بسیار سمی است. وقتی یك ماده غذایی نشاسته دار را در روغن سرخ می كنیم زنجیره های نشاسته پشت سر هم قرار می گیرند كه ایجاد این رشته ها تركیبات تازه ای به وجود می آورد كه باعث ایجاد یك سری بیماری در بدن می شود. استفاده از روغن مخصوص سرخ كردن حتمی و لازم است؛ اما این روغن ها هم عوارض را كاهش نمی دهند و باز باعث بیماری می شوند ما باید از غذاهای آب پز، بخار پز یا تفت داده شده استفاده كنیم. اما باید این نكته را متذكر شد؛ استفاده از روغن های مایع كه اشباع هستند در سرخ كردن مواد غذایی استفاده شوند؛ این روغن ها در اثر حرارت تبدیل به پركسید می شوند كه اكسیژن وارد زنجیره چربی می شود و باعث سمی شدن روغن می شود. روغن نه تنها از شكل طبیعی خارج می شود بلكه تبدیل به ماده ای بسیار مضر می شود. 
وقتی از روغنی كه مخصوص سرخ كردن نیست، استفاده می كنیم در ته ماهیتابه یك لایه چربی ایجاد می شود كه چسبیده به ظرف و شستن آن بسیار مشكل است؛ این دقیقا همان اتفاقی هست كه در سیستم بدن می افتد و این چربی به همین شكل به جداره رگ ها می چسبد.

پیتزا كه یك نوع فست فود محسوب می شود از نظر ارزش غذایی در چه جایگاهی قرار دارد؟

در نحوه تهیه پیتزا مقدار زیادی طعم دهنده های متنوع ، رب گوجه، سس مایونز، كالباس، سوسیس و پنیر پیتزا كه پنیری بسیار چرب هست، استفاده می شود. هیچ كس نمی گوید كه صد در صد این غذاها را كنار بگذارید ما می گوییم به عنوان غذای گاهی وقتی استفاده شود نه اینكه در هفته 3 تا 4 وعده مصرف كنیم. آدمها دوست دارند كه تنوع غذایی داشته باشند اما باید به سمت غذاهای سالم برویم؛ به طور مثال پیتزایی باشد با حجم كم و در آن از میوه ها و سبزیجات استفاده شود و پیتزایی حجیم،‌چرب با پنیر و سس فراوان را كنار بگذاریم.

به جای فست فودها می توانیم از چه مواد خوراكی استفاده كنیم؟

ما می توانیم به جای استفاده از این غذاهای چرب و پر ادویه از فست فود های سالم و سنتی استفاده كنیم؛ مخلوط میوه ها و سبزی ها؛ تخمه ها و تنقلات قدیمی، میوه های خشك شده ( توت، آلو، پسته، انجیر، خرما و ...) كه عوارض بسیار كمی دارند و چربی هایی كه در این دانه های خوراكی وجود دارد برخلاف چربی هایی كه در فست فودها استفاده می شود چربی های بسیار مفیدی هستند كه نه تنها باعث بیماری نمی شوند، بلكه ‌چربی بد خون را كاهش داده و باعث افزایش چربی خوب بدن می شوند.
منبع: www.parsiteb.com