حدودا 10% الی 15% افراد جامعه ایران به عارضه کبد چرب مبتلا هستند. بروز کبد چرب در سنین خاصی از افراد رخ نمیدهد ولی بیشترین شیوع آن در 60_40 سالگی میباشد. شیوع کبد چرب در جوامع مختلف رو به افزایش است.
علل چرب شدن کبد
- چاقی از علل مهم کبد چرب غیرالکلی میباشد.
- زندگی ماشینی، استفاده از غذاهای فستفود و بیتحرکی از عوامل موثردر ایجاد کبد چرب می باشند.
- مصرف برخی داروها مانند استروئیدها، ویتامین آ متوتروکسات، آسپرین، آمیودارون و استروژن سنتتیک
- کاهش سریع وزن در افرادی که قبلا چاق بودهاند
- در زمینه برخی از بیماریهای مزمن مانند کولیت زخمی و دیابت نیز کبد چرب ایجاد می شود. کبد چرب غیرالکلی در میان خانمها شایعتر است.
علائم بیماری کبد چرب
- از شایعترین علائم کبد چرب، کبد چرب بدون علامت میباشد و پزشک در برسیهای آزمایشگاهی، سونوگرافی و یا سیتیاسکن که به علل دیگر انجام میشود به آن پی میبرد.
- فرد به ندرت از ضعف، خستگی، احساس سنگینی و فشار در ناحیه فوقانی و راست شکم شاکی است. به خصوص این علائم در مواردی که کبد چرب سریع ایجاد شده باشد بیشتر بروز میکند.
- درد شدید و عیرقابل تحمل، زردی، تب و لرز در کبد دیده نمی شود و در معاینه فیزیکی تنها علامت حساس بودن لبه کبد در لمس است.
درمان بیماری کبد چرب
گرچه درمان اختصاصی برای کبد چرب وجود ندارد ولی با کنترل علل زمینه مانند کاهش وزن و چربیهای خون، کنترل دیابت و یا قطع نمودن داروهای مسبب (فقط با نظر پزشک معالج) میتوانید از پیشرفت این بیماری جلوگیری نمایید. از مصرف الکل که عملکرد طبیعی کبد را دچار اختلال مینماید جدا باید پرهیز نمود.
نکات درمانی کبد چرب
- کاهش وزن: از آنجا که اکثر مبتلایان به کبد غیرالکلی چاق هستند کاهش وزن در کنترل این بیماری نقش مهمی دارد. برای کاهش وزن، انتخاب رژیم غذایی نیز باید به درستی صورت پذیرد. زیرا کاهش وزن سریع با رژیم برقآسا خود میتواند سیر بیماری را بدتر کند. کاهش وزن تحتنظر پزشک متخصص تغذیه که با کاهش وزن نیم تا یککیلوگرم در هفته همراه است توصیه میشود.
- انتخاب رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی پرکربوهیدرات که حاوی میزان قابل توجهی سبزی و میوه و مواد غذایی پرفیبر باشد، معمولا بهترین انتخاب برای افراد مبتلا به کبد چرب است. کاهش چربی مصرفی به ویژه چربیهای اشباع شده و جایگزینی آنها با چربیهای غیراشباع که در روغن زیتون و ماهی وجود دارد توصیه میشود. استفاده از نان و غلات سبوسدار باید جدی گرفته شود.
- انجام ورزش و فعالیتهای منظم: چاقی به ویژه چاقی شکمی نقش مهمی در افزایش خطر ابتلاء به کبد چرب دارد. بر همین اساس داشتن پیادهروی منظم حداقل 30 تا 60 دقیقه در روز توصیه میشود.
- کنترل بیماریهای زمینهای متابولیک: کنترل دیابت و چربیهای خون در بیماران مبتلا به کبد چرب نقش کمککنندهایی در بهبود این بیماری دارد.
- محافظت کبد از عوامل خطر: از عواملی که به روی فعالیت طبیعی کبد اثر سوء دارند باید پرهیز نمود. از مهمترین این عوامل مصرف الکل و برخی از داروهاست.
استفاده از داروهای گیاهی
- قرص لیورگل: حاوی گیاه خار مریم میباشد. این قرص به علت وجود سیلیمارین و سیلیبین اثر حفاظتی در برابر عوامل سمی گوناگون روی کبد دارد. این دو ترکیب به عنوان عامل نابود کننده رادیکالهای آزاد بوده و آنتیاکسیدان قوی میباشند. علاوه بر قرص لیورگل که داروی اصلی کبد چرب میباشد میتوان از یکی از داروهای زیر به عنوان درمان کمکی جهت کاهش چربی خون استفاده نمود:
- کپسول لیپوهرب: حاوی گیاهان، خرفه، زرشک، شنبلیله، شوید و کنگر فرنگی
- قرص گارسین: حاوی عصاره سیر
- کپسول تیشوک: حاوی گیاه کنگر فرنگی
- قرص اسلیمکوییک: حاوی چای سبز، شوید و کرفس که علاوه بر کاهش چربی خون در کاهش وزن بیماران نیز بسیار موثر است.
منبع: کتاب طب گیاهی از والتر اندرسون