هوش یک توانایی ذهنی قابل ارتقاست که همه‌ی ما می‌توانیم با انجام مداوم تمرینات ساده‌ی روزانه به افزایش بهره‌وری آن کمک کنیم. تفکر هوشمندانه پیرامون هر موضوعی زمانی حاصل می‌شود که پیش‌نیازهای لازم را در خود پرورش داده باشید. نخست لازم است با فرآیندهای مختلف فکر کردن آشنا شوید و نیز درباره‌ی موضوع در دست بررسی اطلاعات جامع کسب کنید. سپس وقت آن است که همه‌ی تمرکز خود را روی حل مسئله یا توسعه‌ی ایده‌ای که در سر دارید قرار دهید. در ادامه، راهکارهایی را معرفی می‌کنیم که مداومت در انجام آن‌ها خیلی خیلی باهوش‌ترتان می‌کند و مسیر تفکر هوشمندانه را برای شما هموارتر می‌سازد.

۱. صبح‌ها تا نیم ساعت بعد از این که از خواب بیدار شدید، دو لیوانِ پر آب میل کنید

چون ساعت‌ها خواب بوده‌اید، بدن‌تان شش تا نه ساعت آب دریافت نکرده است. نوشیدن آب موجب تصفیه‌ی مدفوع و تعادل مایعات بدن می‌شود. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند تا نیم ساعت بعد از این که از خواب بیدار شدید، دو لیوانِ پر آب میل کنید تا کمبود مایعات بدن ناشی از خواب شبانه جبران شود. مطالعات نشان داده است افزایش مصرف آب در بهبود توانایی‌های ذهنی کودکان مؤثر است. پس برای این که مغزتان خشک و بی‌آب نشود، نوشیدن دو لیوان آب در همان ابتدای صبح را در برنامه‌ی روزانه‌تان قرار دهید.

۲. هنگام صبحانه چند خطی درباره‌ی خلاصه‌ی بهترین کتاب‌های پرفروش بخوانید

چقدر عالی که هنگام صبحانه کتاب بخوانید، اما میز صبحانه بیشتر مناسب خواندن متن‌های کوتاه و خلاصه شده است. بجای این که روزنامه دست بگیرید و وقت‌تان را صرف مرور اخبار و این جور چیزها کنید، پیشنهاد می‌کنیم چند خطی درباره‌ی خلاصه‌ی بهترین کتاب‌های پرفروش بخوانید. برای این کار می‌توانید چنان‌چه کتاب خاصی مد نظرتان است، عنوان آن را در گوگل جستجو و خلاصه‌اش را پیدا کنید. همچنین می‌توانید با نصب اپلیکیشن Blinkist یا getAbstract هر زمان که خواستید به خلاصه‌ی هزاران کتاب پرطرفدار دسترسی داشته باشید.

۳. در رفت و آمدهای روزانه به کتاب‌های صوتی یا پادکست‌های انگیزشی گوش کنید.

پیشنهاد می کنیم در طول رفت و آمدهای روزانه تا وقتی به مقصد برسید به کتاب‌های صوتی یا پادکست‌های انگیزشی گوش کنید. با نصب اپلیکیشن Blinkist می‌توانید خلاصه‌ی بعضی کتاب را به صورت صوتی دانلود کنید. اما از جمله بهترین منابع برای دریافت پادکست‌های انگیزشی سخنرانی‌های تِد است. می‌توانید با نصب اپلیکیشن تد پادکست‌های مورد علاقه‌ی‌ خود را از پیش دانلود کنید و در پلی‌لیست‌تان قرار دهید.

۴. هنگام کار چای سبز بنوشید

بعضی افراد وقتی مواد غذایی کافئین‌دار مصرف می‌کنند احساس بی‌قراری به سراغ‌شان می‌آید، چون کافئین یک ماده‌ی غذایی محرک است، در حالی که چای سبز به علت برخورداری از اِل-تیانین اثر آرامش بخش‌تری دارد. چای سبز باکیفیت بدون این که خواب‌ آلودگی ایجاد کند، باعث برقراری احساس آرامش و افزایش قدرت تمرکز می‌شود. از این روست که ال-تیانین در مکمل‌های آرام‌بخش نیز کاربرد دارد و سلامت قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.

۵. در طول روز کمی بخوابید

خواب نیمروزی موجب نیرو گرفتن ذهن می‌شود. مطالعات نشان داده است یک چرت کوتاه حین یادگیری در افزایش سرعت یادگیری مؤثر است. بيشتر افراد به طور متوسط بین ساعت ۱۲ ظهر تا ۴ بعد از ظهر بیش از سایر اوقات روز احساس خواب آلودگی می‌کنند و نیاز دارند چرت بزنند. این بازه‌ی زمانی فرصت مناسبی برای خواب نیمروزی است تا به این ترتیب هوشیاری و بهره‌وری مغز خود را در ادامه‌ی روز افزایش دهید.

۶. شکر نخورید

خیلی خوب است اگر بتوانید شکر را از برنامه‌ی غذایی روزانه‌ی خود حذف کنید، اما اگر به هر دلیلی نمی‌توانید به این توصیه عمل کنید، حداقل حواس‌تان باشد در زمان‌هایی که نیاز به تمرکز دارید، مواد غذایی حاوی شکر مصرف نکنید. پیشنهاد می‌کنیم بجای شکر سراغ اسیدهای چرب بروید. پس مواد غذایی حاوی شکر را از وعده‌ی ناهار حذف و در عوض از ماهی یا تخم مرغ استفاده کنید.

۷. در صفحات وب و شبکه‌های اجتماعی به دنبال مطالب آموزنده بگردید

مغز انسان به اطلاعاتی که به آن خورانده می‌شود عادت می‌کند. پس سعی نکنید مغزتان را با اطلاعات بیهوده پر کنید و مهم‌تر از همه این که مدام از این شاخه به آن شاخه نپرید، چرا که با این کار تمرکزتان به هم خواهد ریخت. برای این که مغزتان خوب کار کند و بازدهی بیشتری داشته باشد، بهتر است خودتان را به دریافت مداوم و هدفمند اطلاعات مفید و سازنده عادت دهید. سعی کنید در صفحات وب و شبکه‌های اجتماعی به دنبال مطالب آموزنده بگردید. اگر احساس کردید باید به خودتان استراحت دهید، اشکالی ندارد هر چند وقت یکبار به مطالب سرگرم کننده‌ای که بار آموزشی چندانی ندارند گریز بزنید، اما یادتان باشد خودتان را مدت طولانی مشغول خواندن مطالب بی‌فایده‌ی صرفاً سرگرم کننده نکنید.

۸. بجای نشستن پای برنامه‌های تلویزیونی بازی کنید

تماشای تلویزیون یک فعالیت منفعلانه است. وقتی تلویزیون می‌بینید، حجم زیادی اطلاعات به مغزتان وارد می‌شود، اما این اطلاعات پردازش نمی‌شوند و هیچ فعل و انفعالی را در مغز تحریک نمی‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم بجای وقت گذراندن پای برنامه‌های تلویزیونی بازی کنید. بر اساس نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، حتی بازی‌های خیلی ساده مثل سوپر ماریو می‌توانند بر شکل‌پذیری مغز اثر بگذارند. نتایج پژوهش دیگری که در مجله‌ی آمریکایی فوربز منتشر شد نیز این تأثیرپذیری را تأیید کرده است. پس تا می‌توانید مغزتان را به طور فعال درگیر کنید و تا حد امکان از انجام فعالیت‌های منفعلانه بپرهیزید.

۹. مطالعه کنید

اگر حوصله‌ی بازی کردن ندارید، پیشنهاد می‌کنیم بجای تلویزیون نگاه کردن کتاب بخوانید. کتاب خواندن از جمله فعالیت‌هایی است که حسابی ذهن‌تان را درگیر خواهد کرد، چرا که مدام سعی می‌کنید از آن‌چه می‌خوانید تصاویر ذهنی بسازید.

۱۰. برنامه‌‌نویسی یاد بگیرید

برنامه‌نویسی پیشنهاد بسیار مناسبی برای کسانی است که می‌خواهند تفکر منطقی یاد بگیرند. این روزها آموزش رایگان کدنویسی برای همگان در دسترس است. با مراجعه به وبسایت Codeacademy می‌توانید آموزش‌های مربوط به کدنویسی را به صورت رایگان دریافت کنید. همچنین می‌توانید از بخش آموزش رایگان پلتفرم‌هایی مانند Udemy استفاده کنید. آشنایی با برنامه‌نویسی یک مزیت است و چنان‌چه بتوانید در این حوزه مهارت کافی کسب کنید، فرصت‌های شغلی گسترده‌تری پیش روی‌تان قرار خواهد گرفت.

۱۱. هنگام آشپزی به سخنرانی‌های تد گوش کنید

هنگام آشپزی به ویژه برای شام فرصت بسیار مناسبی است که به سخنرانی‌های تد گوش کنید و درباره‌ی جدیدترین فناوری‌های روز و خیلی موضوعات دیگر اطلاعات کسب کنید. این کار درست مثل گوش دادن به اخبار است، با این تفاوت که درسخنرانی‌های تد بجای رویدادهای اخیر به آدم های موفقی گوش می‌کنید که درباره‌ی کارشان حرف می‌زنند و تجربه‌های‌شان می‌تواند در زندگی‌تان الهام بخش باشد. دنبال کردن صحبت‌های این قبیل افراد آن هم هنگام آشپزی باعث می‌شود که از وقت‌تان نهایت استفاده را کرده باشید.

۱۲. در طول روز حرکات ورزشی ساده انجام دهید

ذهن و جسم انسان با یکدیگر ارتباط تنگاتنگ دارند. سلامت جسم باعث می‌شود که مغز نیز درست و کارآمد عمل کند. اگر به هر دلیلی نمی‌توانید در باشگاه‌های ورزشی زیر نظر مربی ورزش کنید، حداقل خودتان در طول روز چندین بار حرکات کششی انجام دهید یا مثلاً پیاده روی کنید. حتی اگر شد به‌جای آسانسور از پله رفت و آمد کنید. خلاصه این که بی‌تحرک نمانید، حتی اگر شده هر یک ساعت فقط پنج تا ده ثانیه به بدن‌تان کش و قوس دهید.

۱۳. با افراد باهوش‌تر از خودتان معاشرت کنید

بعضی عادات در اثر روابط اجتماعی سرایت می‌کنند. برای مثال ثابت شده است که چاقی از طریق روابط اجتماعی گسترش می‌یابد. به همین ترتیب، عادات و طرز فکر کسانی که با آن‌ها در ارتباط هستید نیز می‌تواند در شما اثر کند. پس بیشتر با کسانی معاشرت داشته باشید که باهوش‌تر از خودتان هستند تا از مرواده با آن‌ها سود ببرید.

۱۴. با کسانی که اختلاف نظر دارید گفتگو کنید

پیشنهاد می‌کنیم با کسانی که اختلاف نظر دارید وارد بحث شوید. در مباحثه با این قبیل افراد یاد می‌گیرید چطور در دفاع از مواضع خود دلایل منطقی بیاورید و طرف مقابل‌تان را مجاب کنید. همچنین یاد خواهید گرفت که در بعضی موارد هم حق با شما نیست و باید بپذیرید که طرف مقابل‌تان درست می‌گوید که البته در این شرایط باز هم شما برنده هستید، چون متوجه اشتباه‌تان شده‌اید و از این پس به غلط بر آن پافشاری نخواهید کرد.

۱۵. در طبیعت پیاده‌روی کنید

پیاده‌روی موجب افزایش گردش خون می‌شود. چه بهتر که برای پیاده‌روی به دل طبیعت بروید. در طبیعت به علت وجود گل و گیاه اکسیژن بیشتری وجود دارد. علاوه بر این، دیدن سرسبزی طبیعت موجب آرامش ذهن می‌شود. پس پیشنهاد می‌کنیم هنگام ناهار به پارک نزدیک محل کارتان بروید و کمی قدم بزنید تا بتوانید بقیه‌ی روز را با آمادگی ذهنی بیشتری کار کنید.

۱۶. همیشه یک دفترچه یادداشت همراه خودتان داشته باشید

آدم‌های موفقی مثل لئوناردو داوینچی همیشه با خودشان یک دفترچه یادداشت می‌گرداندند تا بتوانند که هر زمان که ایده‌ای به سرشان زد، فوراً روی کاغد ثبتش کنند. پیشنهاد می‌کنیم همیشه با خودتان یک دفترچه یادداشت کوچک همراه داشته باشید تا هر زمان که چیز جالبی به ذهن‌تان رسید ثبتش کنید. با این رفتار حس کنجکاوی و تفکر منطقی بیش از پیش در شما تحریک خواهد شد.

۱۷. ۱۰ دقیقه از پایان هر روز را به برنامه‌ریزی برای فردا اختصاص دهید

روزتان را با برنامه‌ریزی برای فردا به پایان برسانید. اگر در انجام این رفتار مداومت کنید، می‌توانید در انجام وظایف‌تان کارآمدتر عمل کنید. خیلی آدم‌ها هستند که صبح تا شب کار می‌کنند، اما کاری که انجام می‌دهند به هیچ وجه از کارآمدی لازم برخوردار نیست. انسان‌های باهوش می‌دانند که اگر قرار است کاری انجام دهند، فقط این کافی نیست که سخت کار کنند، بلکه لازم است در درجه‌ی اول راه هوشمندانه انجام دادنش را پیدا کنند. پس در پایان هر روز به برنامه‌ی کاری فردا فکر کنید و با خودتان مرور کنید که چطور می‌توانید هوشمندانه از پسِ مشکلات فردا بربیایید.