«بیماری های فضای مجازی» معضل غیر قابل انکاری است که انسان امروز به آن دچار شده است. بیماری که این روزها در فضای مجازی با شکل و شمایل متفاوت خودش را در رفتار کاربران بروز می دهد.

رسانه و فضای مجازی، در کنار همه خوبی ها و بدی هایش، گاهی بلای جان ما می شود و بیشتر از آنکه به درد ما بخورد، دردی به دردهای ما اضافه می کند تا در عصر فنّاوری، به بیماری های رسانه ای دچار شویم.

بیماری هایی که در اثر کنجکاوی آدم ها و استفاده افراطی و نادرست از تکنولوژی پدید می آیند. ایران هم از جمله کشورهایی است که در زمانی کوتاه با حجم انبوهی از این ابزارهای تکنولوژی روبه رو شد و درنتیجه به همان میزان با مشکلات پیرو آن هم مواجه گردید.

اعتیاد مجازی؛ بدون وای فای هرگز!

شایع ترین بیماری عصر مدرن که شاید بیشترمان به آن مبتلا باشیم، اعتیاد به اینترنت است و همین اعتیاد و نیاز مبرم به وای فای گاهی به سوژه خنده تبدیل می شود. هنگامی که صحبت از اینترنت باشد، این اعتیاد می تواند به چیزهای زیادی پیدا شود، از تایپ کردن گرفته تا بازدید از اتاق های گپ زنی، خرید آنلاین و یا بازی های چند نفره.

اعتیاد به اینترنت آن قدر جدی و واقعی است که مراکز بازپروری برای آن به وجود آمده است. به طور مثال، در مراکز بازپروری معتادان به اینترنت در کره جنوبی با استفاده از مدرسان نظامی، به معتادان تمرین های بدنی نسبتاً شدید شبیه تمرین های نظامی می دهند.
نشست های گروهی با مشاور برگزار می کنند و کارگاه های روان درمانی برای معتادان ترتیب می دهند.

کره جنوبی به لحاظ سرعت اینترنت در رتبه های اول جهان به حساب می آید و برای همین هم، اعتیاد به اینترنت در کره  جنوبی در سال های اخیر به صورت یک مشکل ملی درآمده و میزان مرگ ومیر ناشی از خستگی و از پا افتادگی پس از انجام بازی های آنلاین روزبه روز در حال افزایش است.

ولی خوشبختانه سرعت کم اینترنت در ایران، اجازه استفاده از خیلی از خدمات آن و به تبع صدمات ناشی از آن را از ما می گیرد.

بی اخلاقی رسانه ای و تاخر فرهنگی

یکی از آزاردهنده ترین بیماری های مجازی که نه تنها خودمان را اذیت می کند، بلکه ترکش های آن به کاربران دیگر کشورها هم اصابت می کند، مسئله آدم هایی است که به خاطر شخصیت مجازی شان، خود را مجاز می دانند که به هر صفحه ای سر بزنند و برای هر شخصیتی از فوتبالیست گرفته تا هنرمند تا حتی دختر رئیس جمهور فلان کشور نظر بگذارند، دعوا کنند و ناسزا بگویند و حتی با او شوخی کنند و این قضیه بیشتر حالت سرگرمی بگیرد. چیزی که باعث شده بسیاری از چهره های جهانی برای روبه رو نشدن با حجم این نظرات، صفحات اینستاگرام خود را شخصی کنند.

حالا گذشته از اینکه چرا این کار انجام می شود، باید پرسید که چطور و چرا وقت خود را برای جستجوی این افراد و بعد به خاک و خون کشیدن صفحات آن ها صرف می کنیم.

دکتر «امان الله قرایی» جامعه شناس و استاد دانشگاه درباره این اثرات سوء رسانه و مواجهه  نادرست با آن در ایران می گوید: «اصولاً وقتی که تکنولوژی وارد می شود، یک مقدار نابه هنجاری های رفتاری، فکری و روحی به وجود می آید. ذات فنّاوری این گونه است.

ابتدای قرن 15 هم انقلاب صنعتی فکر، رفتار، فرهنگ و حتی دین و عقاید را عوض و تضعیف کرد. در ایران هم به همین شکل است و اگر مدتی بگذرد و مردم به آن انس پیدا کنند، این مشکلات کمتر می شود.

در آمریکا و اروپا هم چنین مواجهه احساسی با این ابزار وجود داشته است، با این تفاوت که ما در ایران با پدیده ای به نام «تأخر فرهنگی» روبه رو هستیم. تأخر فرهنگی فاصله بین ابزار فرهنگی و رفتار مناسب افراد با آن پدیده است. تهیه ابزار تکنولوژی طولی نمی کشد، اما آموزش رفتار صحیح با آن سال ها ممکن است به درازا بکشد.

مرتباً صنعت در حال تغییر است و انسان هم در برابر آن کنجکاو است و همین به یک بیماری تبدیل شده است و از جایی که اوقات فراغت در ایران زیاد است و این اوقات فراغت هم پر نمی شود، افراد مجبور هستند وقت خود را با این صنعت پر کنند. اگر در جامعه ای بیکاری هم وجود داشته باشد، این امر مزید بر علت می شود و استفاده افراطی از فضای مجازی را بیشتر می کند.»

به خاطر یک مشت لایک؛ بیماری دیده شدن

این بیماری آن قدر جدی است که برخی به خاطر آن تا پای مرگ هم رفته اند. قصه اینجاست که از یک طرف عده ای برای لایک گرفتن، از جزئی ترین و خصوصی ترین وجوه زندگیشان ژس می گیرند و با دیگران به اشتراک می گذارند و منتظر شمردن لایک های آن می شوند و برای همین است که با دخترها و پسرهایی مواجه می شویم که با آرایش ها و ژست های مختلف چشم در دوربین سلفی گوشی می دوزند و گاهی با مخاطب خود هم ارتباط می گیرند و حتی معروف هم می شوند و برای همین بیماری است که در مواقع بحران ها به جای کمک کردن، دکمه ضبط فیلم موبایلمان را فشار می دهیم و منتظر وقوع فاجعه می شویم و بالاخره به خاطر همین بیماری گاهی برای گرفتن یک سلفی ترسناک و رکورد زدن، جانمان را هم به خطر می اندازیم!

بیماری لودگی و فیلمسازی به سبک اینستاگرام

یکی از مواردی که ما ایرانی ها در آن استعداد ویژه ای داریم، طنازی و لطیفه گویی و لطیفه سازی است؛ اما گاهی این استعداد از حد فراتر می رود و به مسخره کردن می رسد. کافی است کمی صفحه اینستاگرام خود را بالا و پایین کنید تا با حجم انبوه پسران روسری به سر مواجه شوید که خود به کارگردان هایی تبدیل شده اند که از هر موضوعی سوژه خنده می سازند و سریع آن را تبدیل به فیلم کوتاه می کنند و اتفاقاً با استقبال هم مواجه می شوند.

این امر در ابتدا شاید جالب به نظر برسد؛ اما همین سرگرمی جالب وقتی ادامه پیدا می کند، به لودگی می رسد و باعث مرزشکنی و عرف شکنی های زیادی می شود.

فضای مجازی آدم ها را سطحی می کند

بزرگ ترین آسیبی که سوغات رسانه و فضای مجازی به حساب می آید، سطحی شدن آدم هاست. فضای مجازی کم کم از ما  نسلی می سازد که حوصله ندارد کتاب به دست بگیرد و ساعت ها محو صفحات کاغذی آن بشود و یا اینکه ساعت ها درباره یک موضوع علمی حرف بزند، بخواند و آن را دنبال کند و برای همین روزبه روز تیراژ کتاب ها پایین می آید و افراد کمتر حوصله مطالعه عمیق دارند و ترجیح می دهند ساعت ها وقت خود را بین صفحات مختلف شبکه های مجازی سپری کنند تا اینکه نصف همان زمان را به کتاب خواندن یا حتی شنیدن یک کنفرانس علمی بگذرانند. فضای مجازی مطالعه عمیق را از بین می برد و در عوض مطالعه سطحی انبوه را جایگزین می کند.

منبع: مهر