نقطه مقابل ((شجاعت ))، ((جبن )) و ترسو بودن است. برای شناخت شجاعت و اهمیت آن، لازم است به بررسی ((جبن )) پرداخت.

از آن جا که در نظر مردم و نیز دیدگاه احادیث، ترسو بودن، امری ناپسند تلقی می شود، معلوم می شود که شجاعت امری پسندیده و نیکوست. گرچه به طور معمول، انسان هر چه قوی تر و نیرومندتر باشد، شجاع تر نیز خواهد بود، ولی گاه ممکن است شخص قوی باشد، اما شجاع نباشد، و یا این که شجاع باشد، ولی قوی و نیرومند نباشد. حضرت علی علیه السلام درباره جبن و ترسو بودن، چنین می فرماید:

((الجبن منقصة [1]

ترسو بودن، نقص و کاستی است. ))

الجبن افة، العجز سخاف [2]

ترسو بودن، آفت و بیچارگی است، ناتوانی، سفاهت و کم عقلی (یا ضعف ) است.

احذروا الجبن فانه عار و منقصة [3]

از ترسو بودن بپرهیزید! زیرا ننگ و نقص است.

آن حضرت ما را از مشورت کردن با انسان ترسو، باز داشته و می فرماید:

لا تشرکن فی راءیک جبانا یضعفک عن الامر، و یعظم علیک ما لیس بعظیم [1]

ترسو را در راءی و نظر خویش شریک مساز! او تو را در مقابل آن کار (مورد مشورت )، ضعیف ساخته و کاری را که بزرگ (و دشوار) نیست، بر تو بزرگ (و دشوار) می نماید.

آن حضرت، غیبت رزمنده ترسو را از حضورش در میدان رزم و مبارزه، بهتر دانسته و می فرماید:

لا یحل للجبان ان یغزو لانه ینهزم سریعا[2]

برای ترسو حلال (و جایز) نیست که بجنگد، زیرا زود فرار می کند (و با تضعیف روحیه سایر رزمندگان، موجب شکست می شود).

آن حضرت همین مطلب را از قول پیامبر اکرم (ص ) نیز نقل می کند، که آن حضرت (ص ) فرمود:

((من احس من نفسه جبنا فلا یغز[4]؛

هر کس در خودش احساس ترس نمود (به جنگ نرود و) نجنگد. ))

پی نوشت: